Temeller

Yapının ağırlığı ve faydalı yüklerini zemine aktaran yapı elemanlarına “TEMEL” denilmektedir. Temelin oturacağı doğal zemine ise “TEMEL YATAĞİ” denir. Yapının stabilizesi açısından hem temelin yeterli boyutta ve sağlam malzemeden yapılması hem de zemin etüdünün çok iyi yapılmış olması büyük önem arzetmektedir.
Temel tabanının sağlam zemine oturtulması gereklidir. Aksi halde dengesiz oturmalardan dolayı yapıda çatlama çökme ve yıkılmalar olabilir. Ayni şekilde yapının oturacağı zemin de farklı özellikler gösteriyor ya da zemin etüdlerinde eğik tabakalaşmaya sahip olduğu ortaya çıkıyorsa temel boyutlandırılması ve temele tipi bu durum göz önüne alınarak seçilmelidir. Ayrıca temele eğik yük gelmesi önlenmeli yük bileşenleri düşey olmalıdır. Yapıdaki farklı oturma tasman ve çökmeleri önlemeyi teminen belirli uzaklıklarda bina bölünür ve aralıklı yapılır. Buna [t:Dilatasyon Derzleri] diyoruz (Şekil V.1).

İyi bir temel dizaynında gözönünde bulundurulması gereken hususlar şöyle sıralanabilir:

• Temel tabanı sağlam zemine oturmalıdır
• Temel tabanı don seviyesi altında olmalıdır
• Temeldeki düşey çökmeler oturmalar. 1.00-3.00 cm.den fazla olmamalıdır
• Temele yatay ya da eğik yüklerin gelmesi önlenmeli ve temel tabanına gelen yükler üniform yayılmalıdır
• Zemin tabakalarının birbirleri üzerinden kaymasına yol açan eğik tabakalaşma ve zeminde homojen olmayan yapı üzerine bina inşa edilmemelidir.

Konuyla ilgili şekiller aşağıda verilmiştir (Şekil V.2).