Taş duvarlar

Bu tip duvarlar taş ocaklarından çıkartılarak getirilen ve inşaat sahasında “çaplanan (sayalanan)” malzemelerle örülerek elde edilir. Kullanılan taşlar yüksek dayanım gerektiren önemli duvarlar için balyoz çekiç veya murç gibi el araçlarıyla kabaca düzeltilmiş taşlardan oluşur. Taşların her boyutunda işleme payı olmak üzere 2.0 – 3.0 cm.lik bir “çapak payı” fazlalığı bırakılmalıdır.

Duvarlarda Kullanılan Taşların Genel Özellikleri:
(a)- Taşlar homojen, damarsız ve çatlaksız olmalı; kırıldığında keskin köşeler vermeli ve ufalanmamalıdır
(b)- Taşların harca yapışma özelliği ve pürüzlülüğü tam olmalıdır
(c)- Kalker türü taşlar ateş etkisi altındaki yerlerde kullanılmamalıdır
(d)- Yonu taşı olarak ince daneli ve kolay işlenebilir taşlar seçilmelidir
(e)- Çok kenarlı taşlarda köşe açıları 600 den den az olmamalıdır
(f)- Taşlar laboratuar testlerinden geçirilerek kullanılmalı, dayanıklılığı denenmiş taşlar tercih edilmelidir
(g)- Şekil ve görevleri bakımından taşlar ikiye ayrılır:
(g.1). Sıra Taşları ya da boyuna taşlar. En büyük boyutu duvar yüzeyine paralel yerleştirilen taşlardır.
(g.2). Kenet Taşları ya da bağlantı taşları. En büyük boyutu duvar yüzeyine dik yerleştirilen taşlardır ( Şekil VI.2.).
Taş Duvarların Genel Yapım Kuralları:
(a)- Topraklı, killi, yosunlu ve kirli taşlar yıkanıp temizlendikten sonra kullanılmalıdır
(b)- Duvar içerisinde kama olarak çok küçük (çakıltaşı v.b.) taşlar yerine yeterli irilikte taşlar kullanılmalıdır
(c)- Taşlar yatak yüzeyleri ve tabakaları yatay olacak şekilde konulmalıdır
(d)- Duvarlara her iki ya da iç taşta bir kenet taşı konulmalıdır
(e)- Köşelerde duvar başlangıç ve bitişlerinde kapı ve pencere yanlarında düzgün ve iri taşlar kullanılmalıdır
(f)- Moloz taş duvarlarla yüzeyi sıvanacak duvarlarda köşeler, kapı ve pencere yanları tuğla örgü yapılabilir
(g)- Duvar köşeleri dik olarak (şakulinde) örülmeli duvar örülürken ön ve arka yüzlerde baştan sona ip çekilmelidir
(h)- Taş duvarlarla tuğla duvar saplanmalarında taş duvara en az 15 cm. girintiyle bağlantı yapılmalıdır.
(i)- Taş duvarlarda baca yapılması gerektiğinde tuğla veya özel baca blokları kullanılmalıdır
(j)- Temellerde kullanılan sömel ampatman taşları dayanıklı ve iri taşlardan seçilmeli; içe doğru derin bağlantı yapması sağlanmalıdır
(k)- Düşey derzler, ayni kalınlıkta şaşırtmalı ve bir noktada üçten fazla derz birleşmeyecek şekilde tertiplenmeli, üst üste gelmemelidir.

Derzler şu dört şekilde yapılabilmektedir:

(k.1). Mala derzi
(k.2). Oyuk derz
(k.3). Kabarık derz
(k.4). Çekme derz (Şekil VI.3.).

(l)- Taşlar birbirlerine 12 ya da 15 cm. şaşırtılarak konulmalıdır
(m)-Taş duvarlar taşıdıkları yük ve yerlerin özelliklerine göre 45, 50, 60 veya 70 cm. kalınlıklarda yapılırlar
(n)-Duvar yüksekliğince her 1.50 m. de bir 20 – 25 cm. kalınlığında hatıl yapılmalıdır. Statik açıdan bağlantı elemanları olan hatıllar tuğla, ahşap, profil, demir, beton ya da betonarmeden yatay olarak yapılmalıdırlar.
Kurallarla ilgili gerekli şekiller aşağıda verilmiştir.