Taş Merdivenler

Taş yapıların merdiven basamaklarıyla bahçe merdivenleri taş yapılmaktadır. Basamaklar, granit, bazalt, gre ve mermer gibi taşlardan kaba yonu, ince yonu ya da kesme taş olarak hazırlanır.
Şekilleri aşağıda verilen taş merdiven örneklerinde merdivenin iç ya da dış merdiven oluşuna göre imalattaki farklılıkları gösterilmiştir. Bahçe veya giriş olarak yapılan dış taş merdivenlerin basamak altları kapalı ve gizli olduğundan bu merdivenlerin yalnızca basamak ve rıht yüzeyleri düzeltilir. Basamaklar birbirlerine arka uç kısımlarından oturur ve altlarına serilen çimento harcıyla bağlanırlar En kesitleri genelde dikdörtgendir. Basamakların çeşitli profiller verilerek birbirleri üzerine oturtulmaları durumunda altı boş yapılabilme ve düzgün görünmeleri de sağlanmış olmaktadır. Bu basamaklarda su birikmesini önlemek için öne doğru % 1 eğim yapılmalıdır (Şekil X.11.).
Taş merdiven bina içerisinde kullanılacaksa bu defa iç merdiven olarak imal edilir. Basamak uçları bağlandıkları duvara en az 20 cm girmesi gereken merdivenlerin diğer uçları genellikle boştadır. Bu durumda basamak uzunluğu en çok 120 cm olmalıdır. İç taş merdiven basamağı ve ankastre edilmesi aşağıda gösterilmiştir. İstenilen şekil ve profilde basamak dökebilmek için karton, mukavva veya sacdan hazırlanan şablonlar kullanılır.
Taş Merdivenlerin Kaplanması:
Zamanla kullanımdan dolayı aşınacak olan basamakların üzerleri imalat sırasında sert ağaç, PVC, plastik ve diğer gereçlerle kaplanır. Basamak köşelerinin kırılma ve aşınmasını önlemek için de madeni plakalama ve köşebentlerle takviye etmek gereklidir. Aşağıda çeşitli kaplama gereç ve şekilleri verilen basamaklar plastikle kaplanıyorsa yapıştırma yoluyla, ahşap kaplanıyorsa yan iki uç kısmına yakın yerlerden basamağa takozla ankre edilen blon, vida veya kenet demirleriyle bağlanır

Taş Merdivenlerde Limonluk ve Sıva Dipleri:
Suyla yıkanan merdiven basamakları aydınlık kenarlarından ve yanlardan akan suyun etkisiyle kirlenir, iz bırakır ve yapıya zarar verir. Bunu önlemek amacıyla basamakların aydınlık çizgileri hizasında korkuluk altlarına yükseltiler (küçük bir duvar) yapılır; buna “LİMONLUK” adı verilir. Limonluklar 5-10 cm genişliğinde ve 10-15 cm yüksekliğinde olur. Şekli aşağıda verilen limonluk malzeme olarak ya tuğladan veya başka bir blok gereçten örülmek suretiyle ya da yine taştan ayrıca yapılıp yerine monte etmek yoluyla imal edilir. Genellikle korkuluk demirleri limonluk üzerine oturur. Merdivenin bitişik olduğu ya da ankastre edildiği duvar tarafındaki ucunu sudan, çarpma ve diğer zararlı etkilerden koruyabilmek için belirli bir yükseklikte taş, mermer, mozayik gibi malzemelerle 10-15 cm yüksekliğinde ve bir sıva kalınlığı kadar kaplanır; buna “SIVA DİBİ” ya da “MERDİVEN SÜPÜRGELİĞİ” denilir

Bkz:[t:Sıva dibi Merdiven Süpürgeliği]