Beton şantiyelerinin işletme özellikleri
Beton şantiyelerinde aşağıdaki koşullar göz önünde tutulur:
- Beton agregasının çıkarılması, işbaşına taşınması ve depo edilmesi
- Bağlayıcı malzemenin işbaşına taşınması ve depolanması
- Bağlayıcı malzeme ile agreganın betonyere veya diğer harman tesislerine taşınması
- Harman yapılması
- Yapılan betonun kalıplara taşınması ve konulması
- Kalıp ve iskelelerin hazırlanması için marangoz atölyesi kereste deposu yapılması, çeşitli kaldırma araçlarının temin
- Beton için gerekli suyun ve diğer gerekli araçların temin
- Demirlerin depo edilmesi, bükülmesi ve yerleştirilmesi için gerekli tesisler
Şimdi bu koşullarla ilgili bazı genel bilgileri gözden geçirelim:
- Agrega üzerine kısa bilgiler: Beton agregası üç çeşittir.
(a1) Tuvenan çakıl; ocaklardan , dere yataklarından alınır ve elenmeden kullanılır. Kum ve mıcırla karıştırılır.
(a2) Elenmiş çakıl; tuvenan malzemenin elenmesi ile elde edilir, karışık değildir.
(a3) Kırmataş; ocaktan çıkan taşlar kırılarak elde edilir.
- Agrega şantiyeye;
(1) Şoseler veya servis yolları üzerinden kara taşıtlarıyla
(2) Demiryollarıyla (normal, geniş ya da dekovil hatlarıyla)
(3) Hava hatlarla
(4) Su yollarıyla taşınır
- Betonlama işleri de şu iki şekilde yapılır;
Kesintili beton işletmesi: Barajlar, temeller, beton yol kaplamaları, dayanma duvarları, rıhtım duvarları gibi sürekli olarak yapımı gerekmeyen inşaatlarda betonlamaya ara verilebilir. Bu nedenle agrega şantiyeye işin durumuna göre belirli miktarlarda ve yavaş yavaş getirilip depo edilebilir.
Kesintisiz beton işletmesi: Tabliye plakları, kemer köprü, su altında beton gibi işlerde betonlama işlemi kesilemez, süreklidir. Bu nedenle tüm agreganın başlangıçta iş başına getirilip depo edilmesi gerekir.
Bağlayıcı malzemenin getirilmesi ve depo edilmesi:
Bu malzeme çuval ya da kağıt torbalar içerisinde, kargir, ahşap, demir ambar veya silolarda depo edilir. Her parti malzeme parti parti depo edilmeli ve giriş sırasına göre kullanılmalıdır. Çimento torbaları üst üste 12-13 sıra konulabilir ve ambar kapasitesi buna göre belirlenebilir.
(c-) Agrega ile bağlayıcı malzemenin betoniyere iletilmesi:
(c1) Agrega iletim araçları:
1. Kürek :2.5 m.uzaklık ve 1.5 m. yüksekliğe kadar
2. Kara taşıtları
3. Dekovil
4. İletim bandı (konveyor)
(c2) Bağlayıcı malzeme iletim araçları:
1. Depolardan iş başına normal kara taşıtlarıyla
2. Şantiyede işçi sırtında, el arabası veya iletim bandıyla taşınır.
d-) Harman tesisleri ve beton yapılması:
(d1)Yer harmanı yapılması: Bunun için genellikle saçtan veya ahşaptan 2 x 4 m. boyutlarında yapılmış düz bir platform kullanılır.
(d2) Betoniyerler: Bu tesisler;
1. Serbest düşmeli betoniyerler
2. Kesintili çalışan tesisler
3. Sürekli çalışan tesisler olmak üzere üç çeşittir.
Betoniyerler hacimlerine göre;
1.) 75, 150, 250 veya 500 lt lik küçük betoniyerler
2.) 1000, 1500, 3000 lt lik büyük betoniyerler olarak ikiye ayrılırlar. Saatte yapılan harman sayısına göre betoniyerin gücü tespit edilir.
B = V . S . K . R ………………….. [m³ / saat]
Burada;
B: Betoniyerin gücü
V: Betoniyerin bir defada yaptığı beton hacmi. . . . . . . : (m³)
R :Randıman katsayısı . . . . . . . . . . . . . :(0.96-0.98),
S :Saatte yapılan harman sayısı. . . . . . . : [Adet / saat]
-Sürekli çalışan tesislerde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . :S=30 adet/saat
-Büyük betoniyerlerde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .:S=20 adet/saat
-Küçük betoniyerlerde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .:S=25 adet/saat
-Uzun sürede hesaplarda alınacak ortalama değer olarak . . . . . . . . . . .:S=20 adet/saat