Yapı kimyasalları, derz malzemeleri ile yapısal su geçirimsizliği sağlayan malzemeler
Yapının her aşamasında, her elemanın imalatında iyileştirmesi, dayanıklılığın artırılması, hız kazanılması, kullanım ömrünün uzaması gibi amaçlarla kullanılan kimyasallardır. Genel olarak beton elemanların imalatı sırasında imalat kolaylığı sağlamak, betonun kalitesini artırmak, istenen özelliklerin verilmesini sağlamak ve su geçirimsizliği elde etmek amacıyla kullanılan yapı kimyasalları toz ya da likit (sıvı) halde bulunurlar. Genellikle; beton eleman imalatı sırasında, imalat kolaylığı sağlamasının yanında beton kalitesini artırarak istenilen özelliğin verilmesini sağlar ve betonun su geçirimsizliğini artırmada yardımcı olur. Yapı kimyasalları beton, harç katkıları ve derzlerde dolgu amaçlı olarak uygulanmaktadır.
Derz dolgu olarak kullanılan malzemeler de uygulamaya yönelik olarak; dış yüzeye uygulanan, betonun bünyesine uygulanan ve iç yüzeye uygulanan malzemeler olmak üzere üç kısma ayrılır.
Beton Katkıları
Taze veya sertleşmiş haldeki beton özelliklerini değiştirmek için karıştırma işlemi sırasında betona çimento dozajının % 5’ini geçmemek üzere eklenen kimyasal maddelerdir. Bu katkılar betondaki boşlukların doldurulması prensibine dayanır. Bir anlamda da akışkanlaştırıcı katkılardır. Çatlaksız bir betonda, betona nüfuz eden suyun hacmi, buharlaşan suyun hacminden daha düşük ise betonun su geçirimsiz olduğundan bahsedilebilir. Su geçirimsizlik sağlayıcılar, içerdikleri kimyasal maddeler sayesinde betondaki kılcal boşlukların içerisini su itici tabakalar halinde doldurur, böylece betonun su emmesini azaltırlar.
Sıva ve Tıkaç Malzemeleri
Aktif su kaçaklarını genleşerek tıkayan şok prizli su tıkaçlarıdır. Suyla karıştırılarak kullanılırlar. Çatlak, boşluk ve deliklerden sızan ya da basınçlı şekilde gelen suların acil olarak durdurulması amacıyla uygulanırlar.
Derz malzemeleri
• Dış yüzeye uygulanan malzemeler: Yapıya su girişinin cephenin her noktasında durdurulması için kullanılırlar. Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerine girmesini engellerler. Betonun dış yüzeyine uygulanan polietilen veya hypalon su tutucu bantlardır. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar. Donatı yerleştirilmesinin dâhili su geçirimini etkilediği, direkt su basıncının betonda hasar oluşturduğu (aşınma gibi), yapının dışındaki zararlı suların engellenmek istediği durumlarda kullanılırlar. Resimde dış yüzeye derz dolgusunun uygulanması gösterilmiştir.
Betonun bünyesine uygulanan malzemeler: Dış yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun bünyesine uygulanan su tutucu bantlar veya su ile genleşen mastik ve profil malzemelerdir. Suyu durdurma veya beton içerisinde gideceği yolu uzatma prensibi ile çalışırlar. Estetik nedenlerden dolayı dışarıdan müdahale edilemeyen durumlarda, aşınma gibi direkt su basıncının betona etkidiği hallerde vb uygulanırlar.
• İç yüzeye uygulanan malzemeler: İç yüzeydeki suyun betondaki genleşme veya inşaat derzlerinden geçişini engellemek için kullanılırlar. Betonun iç yüzeyine uygulanan hypalon su tutucu bantlardır. Suyu durdurma prensibi ile çalışırlar. Mevcut yapılarla temas, su yapıları ve onarım işlerinde kullanılırlar.
